By Odpowiednio przygotowana dieta jest warunkiem powodzenia terapii w leczeniu cukrzycy. Jak przygotować plan diety cukrzycowej i o czym myśleć, sięgając po konkretne produkty?
Osoby chore na cukrzycę muszą być przygotowane do holistycznej zmiany trybu życia w momencie otrzymania diagnozy. Wielu pacjentów zapomina, iż podstawą dobrej kontroli tej choroby jest współgranie kilku czynników: farmakologii, wysiłku fizycznego, edukacji prozdrowotnej i diety. Diabetycy powinni być informowani w zakresie ogólnych wytycznych prawidłowego żywienia w cukrzycy. Szczegółowe zalecenia dotyczące diety oraz konkretne jadłospisy muszą być dostosowywane do potrzeb lub preferencji indywidualnych pacjentów, a także zostać skonsultowane z lekarzem prowadzącym. Należy wziąć pod uwagę także typ cukrzycy, sposób i rytm leczenia oraz zapotrzebowanie energetyczne zależne od podejmowanej aktywności fizycznej.
Dieta cukrzycowa a regularność w przyjmowaniu posiłków
Odpowiednia ilość i konsekwencja w planowaniu pór spożywania pokarmu jest istotna, aby leczenie przebiegało prawidłowo. Zalecenia w tym względzie są odmienne dla różnych typów i schematów leczenia zarówno cukrzycy typu I jak i tej typu II. Dbanie o regularność w diecie cukrzycowej jest konieczna, aby unikać nieplanowanych skutków ubocznych leczenia, takich jak epizody hipoglikemii. Oto wskazówki dotyczące częstotliwości spożywania posiłków:
- w cukrzycy typu II, która jest leczona dietą i lekami doustnymi, odpowiednie będą 3 posiłki dziennie;
- w przypadku leczenia mieszankami insulinowymi zasadne będzie 5-6 posiłków dziennie;
- w razie leczenia krótko działającymi insulinami ludzkimi wymagane będzie spożycie 6 posiłków dziennie (dania, takie jak drugie śniadanie, podwieczorek i druga kolacja zapobiegają niekorzystnym dla zdrowia, a nawet będących zagrożeniem życia epizodom hipoglikemii);
- gdy pacjent leczony jest analogami szybko działającymi, nie wymaga więcej niż 3 posiłków;
- największą swobodę doboru pory posiłku i jego ilości daje leczenie pompami insulinowymi, pod warunkiem umiejętnego doboru dawki zabezpieczającej.
Dieta cukrzycowa a kalorie
Odpowiednia ilość kalorii ma zapewnić energię, a także, w przypadku dużej części pacjentów cierpiących na cukrzycę typu II, ułatwić utrzymanie masy ciała lub stopniową redukcję tkanki tłuszczowej, gdy sytuacja ta dotyczy ludzi z nadwagą i otyłością. Proces zmniejszania masy ciała nie może przekraczać 2 kg/tydzień. Warto wspomnieć, że ubytek o ≥5% w stosunku do masy wyjściowej wiąże się ze znamienną poprawą kontroli choroby. Podaż kalorii należy w głównej mierze dostosować do aktywności fizycznej w ciągu dnia. Dla przykładu: osoba pracująca w trybie siedzącym potrzebuje około 25 kcal/kg należnej masy ciała, zaś osoba trudniąca się ciężką fizyczną pracą korzysta z 40 kcal/kg należnej masy ciała. Posiłki w diecie cukrzycowej powinny mieć zbliżoną kaloryczność. Ten punkt w sposób szczególny dotyczy chorych leczonych insuliną, ponieważ ułatwia to jej dawkowanie.
Spojrzenie jakościowe na skład diety cukrzycowej
Osoby chore na cukrzycę powinny być wyedukowane co do składu produktów, które na co dzień spożywają. Dieta cukrzycowa musi uwzględniać informację o ilości i rodzaju węglowodanów, gdyż od tego zależy dawkowanie insuliny poposiłkowej. Ponadto nie należy zapominać o zdawaniu sobie sprawy z pojęcia indeksu glikemicznego i jego wartości w innych produktach żywnościowych, które na ogół nie kojarzą się z dużą ilością cukrów. Pacjentom musi zależeć na określeniu efektu glikemicznego białek i tłuszczy, jeśli chcą by ich choroba była dobrze kontrolowana. Oto wskazania:
- węglowodany – powinny zajmować około 45% zapotrzebowania energetycznego. Ich ilość jednak jest bardzo zmienna i zależy od: wartości indeksu glikemicznego spożywanych cukrów, aktywności fizycznej czy współistniejących dolegliwości;
- białko – stanowi do około 20% dziennego zapotrzebowania, ale jego wartość może się zmieniać na przykład w przypadku przewlekłej choroby nerek;
- tłuszcze – należy przyjąć, że mieszczą się w 35% całkowitej ilości energii dziennej człowieka;
- sól – pacjenci powinni ograniczyć jej spożycie do 5 gramów na dobę;
- witaminy i mikroelementy – zasadna wydaje się jedynie suplementacja witaminy D;
- używki – spożywanie alkoholu (wchodzi w skład dziennego bilansu energetycznego), szczególnie w większej ilości, może powodować hipoglikemię i jest niewskazane podczas leczenia cukrzycy obydwu typów.
Witaminy i mikroelementy w diecie cukrzycowej
Osoby chore na cukrzycę są podatne na wszelkie infekcje wirusowe i bakteryjne, dlatego ważnym składnikiem diety cukrzycowej będą witaminy, szczególnie witamina C podnosząca odporność organizmu. Mowa tu oczywiście o witaminie dostarczanej w pożywieniu, w sposób naturalny. Produkty obfitujące w ten składnik, to: pietruszka, cytrusy, porzeczka, kapusta kiszona, inne kiszonki. Równie istotną witaminą jest witamina A, mająca wpływ na cechy widzenia. Znaleźć ją można w warzywach i owocach: brokułach, marchwi, dyni czy pomarańczach. Diabetycy nie powinni zapominać o dostarczaniu organizmowi produktów bogatych w magnez, zawartym w kakao, kaszach czy siemieniu lnianym.
Comments